Uko wahagera

Amahanga Yamaganye Ihirikwa ry'Ubutegetsi muri Sudani


Abantu bakwiriye imihanda mu murwa mukuru wa Sudani Khartoum kwamagana ihirikwa ry'ubutegetsi
Abantu bakwiriye imihanda mu murwa mukuru wa Sudani Khartoum kwamagana ihirikwa ry'ubutegetsi

Amahanga n'imiryango mpuzamahanga baramagana kudeta yo muri Sudani. Arasaba ibiganiro hagati y'abasilikare n'abasivili.

Perezida w'Ubufaransa, Emmanuel Macron, yanditse kuri Twitter ko "yamaganiye kure kudeta yo muri Sudani." Avuga ko ashyigikiye guverinoma y'inzibacyuho. Yasabye ko umutekano wa minisitiri w'intebe n'abandi bafashwe wubahirizwa, kandi ko barekurwa vuba.

Mu itangazo yashyize ahagaragara, perezida w'inama y'ubutegetsi y'Umuryango w'Ubumwe bw'Afrika, Moussa Faki Mahamat, avuga ko yababajwe cyane n'ibibera muri Sudani. Arasaba ko minisitiri w'intebe w'inzibacyuho, Abdallah Hamdock, n'abandi bategetsi b'abasivili barekurwa, n'ibiganiro hagati y'abasivili n'abasilikare.

Umunyamabanga mukuru wa Ligue Arabe, Umuryango w'Ibihugu by'Abarabu, Aboul Gheit, nawe yagaragaje "impungenge zikomeye, asaba impande zose kubahiriza amategeko y'inzibacyuho, ziyemeje mu maso y'isi yose."

Mu itangazo yashyize kuri Twitter, umunyamabanga mukuru w'Umuryango w'Abibumbye, António Guterres, aragira, ati: "Namaganye kudeta yo muri Sudani. Minisitiri w'intebe Hamdok n'abandi bategetsi bagomba kurekurwa bidatinze. Itegeko shingiro ry'inzibacyuho rigomba kubahirizwa." Yongeyeho ko "Umuryango w'Abibumbye uzahora inyuma y'abaturage ba Sudani."

Intumwa ye yihariye muri Sudani, Volker Perthes, nawe yatangaje ko ahangayikishijwe cyane na kudeta. Avuga ko gufunga abategetsi b'abasivili binyuranyije n'amategeko kandi bidashobora kwihanganirwa. Ati: "Ni inshingano z'inzego z'umutekano gukora byose kugirango umutekano no kumererwa neza byubahirizwe aho bafungiye. Ndahamagarira izo nzego kurekura bidatinze abo bose batawe muri yombi." Nawe arasaba ibiganiro ku buryo bwihutirwa.

Umuyobozi mukuru w'ishami ry'Umuryango w'Abibumbye rishinzwe uburenganzira bwa muntu, Michelle Bachelet, nawe yasohoye itangazo "yamagana yivuye inyuma kudeta yo muri Sudani." Arasaba ko abafunzwe barekurwa vuba. Aragira, ati: "Byaba ari ishyano Sudani isubiye inyuma kandi yaribohoje imyaka y'ingoma y'igitugu. Igihugu gikeneye gushingira imizi demokarasi abaturage badahwema guharanira, nk'uko n'ubu barimo babyerekana mu mihanda."

Umuryango w'Ubumwe bw'Ubulayi nawo watangaje ko uhangayitse cyane, nk'uko umuyobozi w'urwego rw'ububanyi n'amahanga rwawo, Joseph Borrell, yabyanditse kuri Twitter. Avuga ko kudeta "yatatiye revolisiyo, inzibacyuho, n'inyota abaturage bafitiye amahoro, ubutabera n'iterambere." Nawe arasaba ko abafunze bafungurwa bidatinze.

Ambasade ya Leta zunze ubumwe z'Amerika i Khartoum iratangaza kuri Twitter ko "ihangayikishijwe bikomeye cyane n'ibyo abasilikare barimo bakorera guverinoma ya gisivili kandi iramagana ibikorwa bibangamiye inzibacyuho." Irahamagarira abasilikare kureka "guverinoma y'inzibacyuho ya gisivili gukomeza akazi gakomeye kayo ko gushyira mu bikorwa ibyifuzo bya revolisiyo."

Intumwa yihariye ya Leta zunze ubumwe z'Amerika mu karere k'Ihembe ry'Afrika, Jeffrey Feltman, yanditse kuri Twitter ko "kudeta iteye impungenge zikomeye." Mu minsi ishize kugeza ejo ku cyumweru, Feltman yari i Khartoum mu biganiro n'abayobozi b'igihugu, barimo General al-Burhane na minisitiri w'intebe Hamdok, ku makimbirane ya politiki yugarije Sudani.

Umuvugizi wa minisiteri y'ububanyi n'amahanga w'Ubushinwa, Wang Wenbin, yatangaje ko guverinoma y'igihugu cye "ishaka ko impande zose zikemura amakimbirane zifitanye binyuze mu biganiro".

Iyi kudeta ibaye mu gihe abasilikare bagombaga guha abasivili mu kwezi gutaha ubuyobozi bw'inzego z'inzibacyuho bahuriyemo, harimo n'umwanya w'umukuru w'igihugu. Naho amatora yari ateganyijwe mu kwezi kwa karindwi 2023.

Facebook Forum

XS
SM
MD
LG