Perezida wa Leta zunze Ubumwe z'Amerika, Donald Trump, arifuza ko amatora y'umukuru w'igihugu yari ateganyijwe mu kwezi kwa cumi na kumwe k'uyu mwaka yakwegezwa inyuma. Ni icyifuzo abatari bake bamaganiye kure.
Ni ubwa mbere perezida wa Leta zunze Ubumwe z'Amerika agaragaje ko yifuza gucuma atora y'umukuru w'igihugu yari ateganyijwe muri uyu mwaka kwegezwa inyuma.
Ku rukuta rwe rwa Twitter, mu gitondo cyo kuri uyu wa kane, perezida Trump, atagize igihamya na kimwe ashingiraho, yemeje ko amatora yo muri uyu mwaka wa 2020 azokorwa hifashishijwe ikoranabuhanga "azaba abaye aya mbere mu mateka akozwe mu buryo budahwitse kandi bw'uburiganya kuva Amerika ibayeho."
Perezida Trump yongeyeho ko aya matora ari ikimwaro kuri Leta zunze Ubumwe z'Amerika, asaba ko atinzwa kugeza abaturage biteguye gutora mu buryo bwizewe.
Nta bubasha perezida afite bwo kwigiza inyuma amatora (agomba kuba ari ku wa kabiri ukurikira uwa mbere ubanziriza iyindi minsi ya mbere y'ukwezi kwa 11 buri myaka ine), akaba agomba kuba ku itariki 3 z'ukwa 11 uyu mwaka wa 2020. Itegeko nshinga riha ububasha ishingamategeko bwo kugena iyi tariki.
Mu ngoro y'inteko ishinga amategeko, Senateri Tim Kaine wo muri Leta ya Virginia yasiguje minisitri w’ububanyi n’amahanga wa Leta zunze Ubumwe z'Amerika Mike Pompeo ku byo Trump yanditse kuri Twitter. Bwana Pompeo, yumvikanishije ko icyo amategeko ateganya ku gutinza amatora cyaharirwa minisiteri y'ubutabera akaba ari yo izagifataho umwanzuro.
Abakomeye mu ishyaka ry'Abarepubulikani bamaganiye kure icyifuzo cyo gucuma amatora ya perezida w'Amerika. Ku ikubitiro, umudepite wo muri leta ya Illinois Rodney Davis yavuze ko hatazigera habaho gusubika amatora y'umukuru w'igihugu ateganyijwe muri uyu mwaka. Bwana Davis uyoboye komisiyo ifite ububasha ku bijyanye n'amatora, yongeyeho ko inteko ishingamategeko yamaze kwemeza ko amatora azaba tariki 3 z'ukwa 11 kandi ko ntakizahindura iyi tariki.
Kevin McCarthy wo mu ishyaka ry'Abarepubulikani na we yavuze ko amatora atagomba kugira gisibya hatitawe ku mpungenge za Perezida Trump. "Impungenge za perezida ku matora mu buryo bw'ikoranabuhanga ndazumva, ariko si nka kwakundi umunyabyaha cange uhunga ubutabera yatora. Kuva Amerika yabaho nta na rimwe amatora arasubikwa kandi tugomba gukomeza iyo ngiro." Uku ni ko McCarthy yabwiye abanyamakuru kuri uyu wa kane.
Abasa nk'abafashe impu zombi na bo bahise bamagana icyifuzo cyo gusubika amatora. Bwana Ari Fleischer wahoze ari umuvugizi wa perezidansi ku butegetsi bwa George W. Bush wigeze kuyobora Amerika, yavuze ko iyo atari ingingo uwo ari we wese yahora azana; nkanswe noneho ari perezida. Ku bwe yagahise asiba ubwo butumwa yashyize kuri Twitter.
Naho umusenateri witwa Tom Uda uhagarariye leta ya New Mexico asanga kuba perezida asaba gusubika amatora ari inzitizi ikomeye ku matora ashingiye kuri demokarasi. Asaba ko abagize inteko ishingamategeko, sena n'ubuyobozi babyamaganira kure, kandi ku mugaragaro.
Inzobere mu by'amatora, imiryango y'uburenganzira bwa muntu n'inzobere mu by'amateka na bo bamaganye icyo cyifuzo cya perezida cyo kwigeza inyuma amatora.
Ellen Weintraub, ni Umukomiseri ushinzwe amatora. Aravuga ati "oya, bwana Perezida oya. Nta bubasha ufite bwo gusubika amatora. Nta n'ubwo yakwigezwa inyuma. Wowe n'inteko ishingamategeko yawe, amaleta n'abaturage barabasaba amafaranga yatuma amatora agenda neza mu buryo Abanyamerika bose bifuza. Kuki ahubwo atari icyo murimo gukora?
"Aha ni muri Amerika. Ni igihugu kigendera kuri demokarasi, ntabwo ari igitugu. Dale Ho, uyobora umuryango uharanira uburenganzira bw'abatora ni ko avuga; akongeraho ko "amatora azaba mu kwa 11 nk'uko itegeko nshinga ribiteganya. Ibyo perezida Trump yavuga, yakora cyangwa yakwandika kuri Twitter ntacyo byahindura ku byo itegeko nshinga riteganya.
Umunyamateka, Michael Beschloss we yanditse kuri Twitter ko gutinza amatora byaba ari ukwica itegeko nshinga ry'Amerika, kuko mu mateka y'iki gihugu hatigeze habaho gusubika amatora y'umukuru w'igihugu. Haba mu ntambara yashyamiranije abaturage b’Amerika cyangwa intambara ya kabiri y'Isi.
Facebook Forum